Çelik taşıyıcılar en iyi yapı strüktür malzemesi olarak bilinir. Zengin kaplama seçenekleri ile oldukça fazla sayıda yapı elemanı oluşturmaya olanak verir. Yangın, ses ve ısı izolasyonunda farklı malzemelerle farklı katmanlar yaratılarak yapı maliyetlerine ulaşılması mümkündür. Elektrik ve mekanik sistemler de bu yapı sisteminde oldukça başarılı şekilde uygulanır, kullanım esnasında da kolayca tamiri mümkündür.
Belki bilmiyor olabilirsiniz. Dünyada her gün en az 200.000 kişi yeni bir müstakil konut ya da daire sahibi oluyor. Çelik sektörü ise oldukça profesyonel bir kadroya sahip; üreticiler, geliştiriciler, lojistik, fabrika sahipleri, mimarlar, mühendisler, vb. Tedarik zinciri oldukça geniş bir ağa sahip. Sürdürülebilirlik prensibiyle çeliği ele aldığımızda oldukça verimli bir strüktür olduğunu görürüz. Çelik %100 geri dönüştürülebilir bir malzemedir. İnşaatlarda kullanılan çeliğin ise %80’i geri dönüştürülmüştür. Çelik hafif bir malzemedir. Çelik yapı sistemiyle daha hafif ve az masraflı bir temel tasarlar, üretirsiniz. Çelik yapı sistemi sınırsız mimari tasarıma olanak verir. Deprem dirençli yapılar oluşturmaya yarar. Uzun ömürlü yapılar sayesinde kent hafızasına da katkı sunar.
Hafif çelik yapı sistemi yığma yapı prensibine çok benzerdir. Duvar, döşeme ve çatı dikme ve kiriş profillerinden oluşur. C, U, Z tipolojisinde soğuk şekillendirilmiş profillerden oluşur. Bu profilleri oluşturan sac kalınlığı 0,6mm den başlayıp 3,5mm e kadar devam eder.
ÇELİK YAPI SİSTEMİNİN MİMARİ TASARIM, UYGULAMA VE YAŞAM DÖNGÜSÜ AÇISINDAN FAYDALARI:
Vaziyet planı tasarımı ve şantiye organizasyonunda esneklik, Yapı elemanlarının avantajları sayesinde ; atık yönetimi, inşaat yönetimi, sağlık, iç hava kalitesi ve enerji tasarrufu konularında ciddi faydalar sağlar. Uluslar arası Demir Çelik Birliği çeliğin %90 ve üzeri oranda geri dönüştürülebilirliğini kanıtlamıştır. Hafif çelik yapı malzemesi sahaya ulaşana kadar eksiksiz inşaat yönetimi olanağı sunması sayesinde minimum inşaat atığına sebebiyet verir. Termal konforu en iyi şekilde sağlaması, ısı yalıtım malzemesi kullanımını desteklemesi sayesinde enerjinin korunumunu sağlar. Isınma ve soğutma faturaları düşer. Hızlı olması sayesinde komşuluk ilişkilerine zarar vermez. Oldukça kısa şantiye iş programını gerektirir. Sessiz ve kuru imalata olanak verir. Taahhüt edilen sürede inşaat tamamlanabilir. Kuru imalat sağlanır ve yapım süresi kısalır. Az atıkla şantiyenin tamamlanması sağlanır. Ayrıca, şantiyede minimum seviyede su kullanımıyla, su kaynakları ve yer altı sularının kirlenmesi riskini azaltır. Beton mikserlerinden yollara akan su ve çimento / betonun ortadan kalkması Yılın 365 günü, her hava koşulunda imalata olanak verir.
Hafif Çelik Yapı Sistemi prensip olarak «stud ve beam» yani dikme ve kirişlerden oluşur.
Dikme ve kirişlerin yetersiz olduğu durumlarda, inşaat mühendisleri bu sisteme özgü «shear wall» yani güçlendirilmiş duvar çözümleri üretirler.
Hafif çelik yapı sisteminde döşemeyi taşıyan duvarlar ve döşemeye binen duvar panelleri ile sistem kurulur.
Bir diğer yaygın kullanım ise düşeyde duvar duvara birleşim ve alından döşemenin duvar panellerine montajıdır.
Hafif çelik yapı sisteminde duvar panellerindeki dikme yerleri üzerine gelecek kaplamanın ölçülerine göre belirlenir.
Dış cephe kaplaması mantolama olan iki ayrı sistemi (hafif çelik ve dolu tuğla sistemi) karşılaştırdığımızda; hafif çelik duvar panelinin iç cephede 2 kat alçı levha, içerisinde mineral yünü, en dışında da çimento esaslı levha üzeri mantolama ile bitiş sağlandığında toplam kalınlık 23cm, U – değeri 0,25, 51dB ses geçiş kaybı yakaladığını Avrupa Hafif Çelik Birliği raporlamıştır. Dolu tuğladan yapılmış dış duvarda ise en dışta aynı mantolama, iç cephede de standart sıva uygulaması ile toplam duvar kalınlığının 34,5cm, U-değerinin 0,35, ses geçiş kaybının ise 48dB olduğu yine Avrupa Hafif Çelik Birliği tarafından raporlanmıştır.
Hafif çelik taşıyıcı sistem radye temel uygulaması üzerine inşa edilir. Karma bir sistemin içinde de yer alabilir.
Mimari tasarım aşamasında tesisatın geçeceği hatlar duvar ve döşemeler arasında tanımlanması halinde fabrika ortamında çeliğin galvanizi bozulmadan güvenli boşluklar açılabilir. Tesisat sağlıklı şekilde döşenir.
Hafif çelik yapı sistemiyle farklı tipolojilerde 75mm den 275mm ye kadar kalınlıklarda, 35-45kg/m2 den 65-80kg/m2 ye varan ağırlıklarda, 45db den 65db e varan ses geçiş kaybı değerlerinde, 30 dakikadan 120 dakikaya varan yangın dayanım sürelerinde iç duvarlar oluşturulabilir.
Hafif çelik yapı sistemiyle farklı tipolojilerde döşemeler tasarlanabilir, 38db’den 83db’e varan ses geçiş kaybı değerleri ile 45db’den 73db’e varan darbe sesi emişi gerçekleşebilir.
2011Yılında ülkemizde yaşanan Van depremi sonrası 6 adet okul projesini tasarladık ve bu sistemle inşa edildiler. Keza 2023 6 Şubat depreminden sonra Malatya’da mimari tasarımını yaptığım konut projesinin 2 adet örnek evi de bu sistemle inşa edildi. Ülkemizde nitelikli üreticilerin yükleniciliğini üstlendiği ödüllü konut projeleri de yine bu sistemle inşa edilmiştir.
Kentsel dönüşüm süreçlerinde yapı denetiminin eksik kaldığı, işçi insiyatifinin özellikle tesisat ve taşıyıcı sistem konularında çok olduğu sorunların bu sistemin taşıyıcı sistem tasarımına entegre edilmesiyle ya da tamamlayıcı bir karma sistem öngörüsüyle kolaylaştırıcı olacağını söylemek yanlış olmaz.
18 yıllık meslek hayatımda en çok kullandığım ve güvendiğim bu taşıyıcı sistem için, şunu da hatırlatmakta fayda görüyorum. Bu sistem için sökülür takılır sistemler, geçici yapılar tanımlamaları gerçeği yansıtmamakla birlikte; bu sistemin sökülmesi halinde geri dönüşüm için kullanılacak çok sayıda malzeme ortaya çıkacağını söyleyebilirim. Akademik camiada sökülüp başka yerde kurulacağı hayali çok savunulsa da bu pratikte gerçekçi değildir.
Comments